1. Thừa kế theo pháp luật là gì?
Thừa kế theo pháp luật là quá trình chuyển nhượng tài sản của người đã mất cho những người thừa kế theo quy định của pháp luật. Quy định về thừa kế có trong Bộ luật Dân sự và các văn bản pháp luật liên quan khác. Quá trình thừa kế bao gồm việc xác định danh sách thừa kế, phân chia tài sản và thực hiện các thủ tục pháp lý liên quan theo nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật.
2. Các trường hợp của nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật
Các trường hợp của nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật bao gồm:
- Trường hợp không có di chúc: Khi người đã mất không để lại di chúc, tài sản của người đó sẽ được áp dụng nguyên tắc chia thừa kế theo quy định của pháp luật. Quy định này nhằm đảm bảo rằng tài sản của người đã mất sẽ được chuyển nhượng đến những người thừa kế theo quy định của pháp luật, như con cái, vợ/chồng, cha/mẹ, anh chị em hoặc các người thừa kế khác theo quy định pháp luật.
- Trường hợp có di chúc nhưng không hoàn toàn thực hiện được: Khi người đã mất để lại di chúc nhưng không thỏa đủ điều kiện để thực hiện, pháp luật sẽ quy định cách chia thừa kế bởi nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật. Ví dụ, nếu một người để lại di chúc yêu cầu chia tài sản cho người thừa kế nhưng không chỉ ra cách chia cụ thể, pháp luật sẽ quy định các nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật và quy định để xác định cách chia thừa kế một cách hợp lý và công bằng.
- Trường hợp có di chúc nhưng không công bằng: Khi di chúc của người đã mất không công bằng đối với một số thừa kế, pháp luật có thể can thiệp để điều chỉnh việc chia thừa kế một cách công bằng bởi nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật. Ví dụ, nếu một người để lại di chúc gây ra sự bất công đối với một số người thừa kế, pháp luật có thể quy định việc điều chỉnh phần thừa kế của những người bị thiệt hại để đảm bảo tính công bằng và bình đẳng trong quá trình chia tài sản.
Chia thừa kế theo pháp luật là quá trình quan trọng để xác định việc chuyển nhượng tài sản của người đã mất cho những người thừa kế phù hợp. Quá trình này đòi hỏi sự tuân thủ và áp dụng đúng các quy định của pháp luật để đảm bảo tính công bằng và bình đẳng trong việc chia tài sản.
3. Các trường hợp không được nhận thừa kế theo quy định pháp luật:
- Trường hợp bị tước quyền thừa kế: Khi người thừa kế vi phạm các quy định pháp luật, phạm tội nặng, gian lận hoặc có hành vi đe dọa, đe doạ người đã mất, pháp luật có thể tước quyền thừa kế của người vi phạm.
- Trường hợp bị loại trừ khỏi quyền thừa kế: Trong một số trường hợp đặc biệt, người thừa kế có thể bị loại trừ khỏi quyền thừa kế do lý do đặc biệt, chẳng hạn như vi phạm đạo đức hoặc hành vi xúc phạm người đã mất. Tuy nhiên, việc loại trừ người thừa kế phải được quy định rõ ràng và hợp lý theo quy định của pháp luật.
4. Điều kiện để được thừa kế theo quy định của pháp luật
Để được thừa kế theo quy định của pháp luật, người thừa kế cần đáp ứng một số điều kiện cụ thể. Đầu tiên, người thừa kế phải có sự tồn tại vào thời điểm người đã mất. Điều này có nghĩa là người thừa kế phải còn sống và không được qua đời trước người đã mất.
Thứ hai, người thừa kế không bị tước quyền thừa kế theo quy định của pháp luật. Tước quyền thừa kế có thể xảy ra khi người thừa kế vi phạm các quy định pháp luật, ví dụ như phạm tội nặng, gian lận, hoặc có hành vi đe dọa, đe doạ người đã mất. Trường hợp này, pháp luật có thể quy định việc tước quyền thừa kế của người có hành vi vi phạm.
Cuối cùng, người thừa kế không bị loại trừ khỏi quyền thừa kế theo quy định của pháp luật. Trong một số trường hợp đặc biệt, người thừa kế có thể bị loại trừ khỏi quyền thừa kế do lý do đặc biệt, chẳng hạn như vi phạm đạo đức hoặc hành vi xúc phạm đến người đã mất. Tuy nhiên, việc loại trừ người thừa kế khỏi quyền thừa kế phải được quy định rõ ràng và hợp lý theo quy định của pháp luật.
Những điều kiện này được thiết lập nhằm đảm bảo tính công bằng và bình đẳng trong quá trình chia thừa kế bởi nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật. Việc tuân thủ và áp dụng đúng các quy định này là rất quan trọng để đảm bảo quyền lợi của người thừa kế và tính hợp pháp của quá trình thừa kế.
Xem thêm các bài viết khác tại đây
5. Nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật
5.1 Chia thừa kế theo hàng thừa kế
Theo Bộ luật Dân sự 2015, tài sản, quyền và nghĩa vụ của người mất để lại sẽ được chia như sau:
- Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
- Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
- Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; Nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.
5.2 Chia thừa kế giữa con nuôi và cha, mẹ nuôi và cha, mẹ đẻ; con riêng và bố dượng, mẹ kế
- Con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi được thừa kế di sản của nhau và thuộc hàng thừa kế thứ nhất theo quy định tại Bộ luật Dân sự 2015; Thừa kế giữa con nuôi và cha, mẹ nuôi cũng được áp dụng quy định về thừa kế thế vị theo Bộ luật Dân sự 2015.
- Con riêng và bố dượng, mẹ kế nếu có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng nhau như cha con, mẹ con thì được thừa kế di sản của nhau và thuộc hàng thừa kế thứ nhất theo quy định tại Bộ luật Dân sự 2015; được áp dụng quy định về thừa kế thế vị theo Bộ luật Dân sự 2015.
5.3 Chia thừa kế trong trường hợp vợ, chồng đã chia tài sản chung; vợ, chồng đang xin ly hôn hoặc đã kết hôn với người khác
Theo Bộ luật Dân sự 2015 quy định:
- Trường hợp vợ, chồng đã chia tài sản chung: Nếu vợ, chồng đã ký kết hợp đồng chia tài sản chung hoặc quyết định chia tài sản chung theo quy định của pháp luật, thì trong quá trình thừa kế, chỉ có tài sản riêng của mỗi bên là được chia thừa kế.
- Trường hợp vợ, chồng đang xin ly hôn hoặc đã kết hôn với người khác: Trường hợp này, tài sản riêng của mỗi bên được chia thừa kế bởi nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật, trừ trường hợp đã có sự thỏa thuận khác trong hợp đồng hôn nhân hoặc hợp đồng chia tài sản chung.
Những nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật này hỗ trợ quá trình chia tài sản một cách công bằng và bình đẳng theo quy định của pháp luật.
6. Trình tự, thủ tục nhận thừa kế theo quy định của pháp luật
Trình tự, thủ tục nhận thừa kế theo quy định của pháp luật bao gồm các bước sau:
- Đăng ký tại cơ quan nhận thừa kế: Người thừa kế cần thực hiện thủ tục đăng ký tại cơ quan nhận thừa kế để xác nhận quyền thừa kế của mình. Thông qua đăng ký này, người thừa kế sẽ được công nhận và có đủ cơ sở pháp lý để tiến hành các thủ tục liên quan đến việc chia tài sản thừa kế.
- Đánh giá và xác định giá trị tài sản: Quá trình này bao gồm việc xác định và đánh giá giá trị của các tài sản để phân chia thừa kế một cách công bằng. Cơ quan nhận thừa kế sẽ tiến hành kiểm đếm, đánh giá và xác định giá trị của tài sản thừa kế, từ đó xác định phần thừa kế mà mỗi người thừa kế sẽ được hưởng.
- Thực hiện thủ tục pháp lý: Sau khi hoàn tất các bước trên, người thừa kế cần thực hiện các thủ tục pháp lý để chuyển nhượng và quản lý tài sản thừa kế. Các thủ tục này có thể bao gồm việc lập di chúc, thừa kế thông qua di chúc, chuyển nhượng quyền sở hữu tài sản và các thủ tục khác liên quan để đảm bảo việc chia tài sản thừa kế diễn ra một cách hợp pháp và minh bạch.
Qua trình nhận thừa kế theo quy định của pháp luật đòi hỏi sự tuân thủ và áp dụng đúng các quy định pháp luật để đảm bảo tính công bằng và bình đẳng trong việc chia tài sản. Việc thực hiện đúng trình tự và thủ tục nhận thừa kế là rất quan trọng để đảm bảo quyền lợi của người thừa kế và tính hợp pháp của việc chia tài sản thừa kế.
Trên đây là nội dung về Nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật của Luật sư Khắc Long xin gửi đến các bạn để tham khảo. Nếu bạn còn nhiều thắc mắc hay nhiều vấn đề cần được tham khảo đối với trường hợp của mình thì hãy liên hệ đến Luật sư Khắc Long. Chúng tôi sẽ hỗ trợ hết mình, rất hân hạnh khi được tư vấn cho bạn.
Bài viết Phân chia tài sản thừa kế trong hôn nhân tham khảo vào trích dẫn luật từ các nguồn:
